Bali_week 3_De Ceremonie

Deze blog moet ik beginnen met een uiting van respect en een felicitatie naar Roy en Stefan. Zij hebben gister (15 okt) de halve marathon van Amsterdam uitgelopen. Op grote afstand heb ik jullie aangemoedigd. Knappe prestatie weer! Op naar de hele in Rotterdam! ;-)

Oké en door... Week 3 als vrijwilliger in het Panti Asuhan Pohsanten.
Soepeltjes draai ik mee in de dagelijkse routine. Tenminste ik heb een dagelijks ritme gevonden. Kort door de bocht: een soort dagindeling waarin de ochtend voor jezelf is en de middag en avond ben je er voor en met de kids.

Routine heeft nog geen kans gekregen om structuur te krijgen en dus saai te worden, want ook deze week heeft me verrast en zeker verrijkt.

Maandag 16-10-2017_Vanmorgen had ik weer afgesproken op Saraswati voor de Engelse les in de 2e klas. Barbara leek het wel 'chill' om te zien en ging mee.

Buk Surya (schoolhoofd) ontvangt ons en verontschuldigd zich voor het cancelen van de Engelse les afgelopen zaterdag. Ik stel Barbara voor enSurya  steekt haar verhaal af hoe belangrijk zij het vind dat kinderen Engels kunnen verstaan en spreken en hoe moeilijk dat voor hun (deze school) is.

Surya gaat ons voor een lokaal in waar Buk Puci voor de klas met 11 kinderen staat. Barbara en ik stelden ons ook voor aan deze klas. Het is alsof 22 ogen dwars door je heen kijken alsof er niemand staat die geluid maakt. Het is een ongemakkelijk gevoel dat bijna gênant is.

We nemen achter een lessenaar plaats. Buk Surya neemt een paar foto's terwijl Puci haar les opstart. De kinderen mogen het boek openen en het voordragen van de tekst start. We luisteren het heel even aan totdat Surya bij ons komt zitten en ons de directe vragen stelt wat wij van de lerares vinden en over hoe zij les geeft.

Dat we daar een mening over hebben is wel duidelijk, maar moet dat hier op de tweede rij in de klas besproken worden, zeg maar op 2 meter afstand van de lerares zelf? Euhm... we stamelen nog wat.
"Nou wat vind je ervan? Het is toch niet goed? Haar Engels is toch slecht?" vult Surya aan.

Oké ze verwacht antwoord. Voorzichtig leggen wij uit dat het systeem niet klopt, dat de kinderen woorden moeten leren die bij het hoofdstuk horen, als huiswerk opgegeven en daarna overhoren, bijvoorbeeld. De lerares moet haar uitspraak verbeteren en moet harder optreden en de kinderen meer zelf laten doen zodat ze beter bij de les blijven. Kinderen letten nu niet op, zijn druk met andere dingen. Ze leren niets van Engels. Ja, Bar en ik waren lekker op dreef met het uiten van ons inzichten. Surya knikte instemmend mee, draaide zich om en wende zich richting Puci. "Waarom lees je alles voor? Waarom laat je de kinderen het niet zelf doen? De kinderen letten niet op, zo leren ze toch geen Engels?" Gevolgd door nog wat Indonesisch.

WOW gênant! Dit is niet ons bedoeling, dat de zachtaardige Puci terechtgesteld wordt in haar eigen les. Puci kijkt wat onwennig en verschrikt naar Surya. Drukt d'r bril terug op haar neus en kijkt gespannen de klas weer in. Het huilen staat haar ook nader dan het lachen. Ik voel met haar mee. Waarschijnlijk kijk ik met net zo'n gespannen blik naar haar. Ik voel me schuldig, maar kan dit moment niet veranderen. Haar stem zet ze wat aan en gaat verder met haar les.
Met Surya kletsten we nog verder en verlaten de les na ruim 1,5 uur. "Wanneer komen jullie weer?"
Barbara begreep het nut wat ik haar had proberen uit te leggen en antwoorde enthousiast dat we donderdag komen voor beide lessen (7:00 2e klas en 10:15 1ste klas).
Natuurlijk joh!, denk ik. Ze ziet het nog rooskleurig in. Mijn moed heeft de afdaling naar mijn slippers al in gang gezet. Deze frisse wind is misschien precies wat ik en de school nodig heeft om door te pakken. "Oké! Doen we! Tot donderdag!"

's middags ben ik met Kevin naar de voetbaltraining van Adri gaan kijken bij het sportveld. Voetbal is universeel ook de perikelen om het voetbalveld. Jongens die balletje hooghouden, overspelen en stoer doen zodra ze de giechelende meisjes langs de zijlijn ontdekken.

Na het eten vroeg Rikki of ik hem kon helpen met Engels. Hij zit ook op de 'hotelschool'. Het gaat over de bediening in een restaurant. Daar kan ik hem uit eigen ervaring mee helpen. Hoe begeleid en verzorg je gasten van binnenkomst tot het verlaten van je restaurant. Zeker 2 uur hebben we gezeten. Zijn vocabulaire is lang niet toereikend om de stappen te kunnen volgen, daarbij komt dat Rikki op dit gebied geen referentiekader heeft. De onwetendheid sloeg al toe bij de zin: "ladies first". Als je de niet weet dat de vertaling van ladies, vouwen is, dat first eerst is en dat deze woorden samen een handeling uitdrukken, dan wordt het erg lastig! Met voordoen, geduld en tekeningetjes is het me bijna gelukt dat hij het begrijpt. Hij was het na 2 uur ook zat en zei: "morgen gaan we verder". Ik heb er elke avond naar gevraagd, maar hij wuifde het graag weg. Aan ons inzet deze avond heeft het in ieder geval niet gelegen.

Dinsdag 17-10-17_Hunkerend naar meer beweging ging ik vanuit huis hardlopen. 1 rondje van 2.3 km maakte me al kortademig. Even op de plaats rust, ademhaling controleren en door met het 2e rondje. Die ging beter. Maar het was genoeg. En ik vond het oké. De temperatuur, de luchtvochtigheid. prima zo!

Na de lunch bleek het rustig te zijn thuis. Het was onrustig in mijn hoofd want ik moet een blog schrijven en posten. Nu we toch met 5 vrijwilligers zijn, is het vast oké als ik dat vanmiddag ga doen. Dus ik op zoek naar een Wi-Fi spot. Nogmaals ik ziet in een uithoek van Bali, waar Wi-Fi echt nog geen primaire basisbehoefte is!

Uiteindelijk bij de Hardys belandt. Tussen de slijterij en bakker zit ik aan een tafeltje en ben ik de bezienswaardigheid van het winkelend publiek en personeel.

Mijn laptopje heb ik opgestart en begin aan mijn blog. Medewerker 1 komt langzaam met bezem om mijn tafel heen. "Maaf (sorry)". Beentjes omhoog en typ mijn eerste zinnen. Medewerker 2 komt met dweil en gaat ook langzaam om mijn tafel en vertraagd als ze achter me aan gaat. Ik onderbreek het typen even en kijk om me heen. Toch weer door tot medewerker 3 een doekje over de tafel wil halen.

--God, zo schiet het dus niet op.. "ff een blog schrijven en posten" is niet zo gezegd, zo gedaan. Het moet handiger en sneller kunnen. Dat ik mijn verhaal al af heb en alleen nog maar hoef te posten. Het lastige is dat de opmaak vanuit mijn tekstdocument verbogen wordt in het schrijfveld op deze site dus het kost me hoe dan ook tijd om het een soort van netjes te krijgen met een opmaak zoals ik dat wil! Had ik je al eens verteld dat het soms druk is in mijn hoofd?--

Dus met een glimlach buig ik voorover en probeer nieuwe zinnen te typen, volledig uit mijn concentratie kijk ik weer op en om mee heen. Een familie die er prachtig ceremonieel uitzien gaan het tafeltje voor me zitten. Het is de familie Suantera!
--> lees blog: stuiteren op een plastic stoeltje!

Blog van week 2 komt wel. Ik leg me erbij neer en accepteer dat dingen anders gaan en het leven hier eigenlijk geen ruimte biedt voor mijn Europese (nieuwe) 'to do' van bloggen.

Ik ben er moe van ga met hoofdpijn vroeg naar bed. Morgen fris en fit opstaan. En een ceremonie bijwonen. Spannend en leuk!

Woensdag 18-10-17_DE CEREMONIE (pak er gerust een wijntje bij....)
I.v.m. Hindoestaanse feestdag en dus vele ceremonies zijn er heel veel kids vandaag vrij.
Om 13:30 uur heb ik met de familie Suantera bij de Hardys afgesproken.
Er liggen schappen vol met speciale kleding voor ceremonies. Samen met Putu en Komang (vader en moeder) zoeken we naar een passend shirt. Ik heb er een gevonden en koop het kantje. Op de parkeerplaats wikkelt Komang een sarong om mij heen en knoopt een doek stevig om mijn middel. Vet handig, want deze gebruik je als tas. De dames halen er van alles uit, zoals lipstift, geld en natuurlijk mobiel.

Op de scooter rijd ik achter ze aan naar de locatie waar de familieceremonie zal plaats vinden. We rijden het parkeerterreintje op waar meer scooters geparkeerd staan en 3 'hang' tafels staan.
Deze tafels zullen zeker een naam hebben, maar ik noem ze hang tafels. Ze hebben een de hoogte tussen een bank en eettafel. Er wordt op gezeten, gehangen, geslapen en gegeten.

Voordat ik überhaupt mijn helm af had trok ik al veel bekijks. Aan een aantal mannen werd ik voor gesteld. Meesten zijn mannen, ze dragen net al Putu witte kleding en een zwart/wit geblokte band om de middel.
Er zijn slechts een aantal dames. Dames dragen kleurrijke kleding en make up en hebben hun haren op netjes.

--Mijn haren waren ook netjes. Maar na het dragen van een helm niet meer! Oops had ik glad moeten trekken, maar klaarblijkelijk door alle indrukken vergeten. Spijtig genoeg kwam ik daar de volgende dag achter toen ik de foto's zag. Typisch!--

Komang biedt mij een kop thee aan en we nemen even plaats op de hangtafel. Omdat ik toch niets weet te zeggen houd ik de kop strak voor mijn mond en kijk een beetje om mij heen, vol verwachting wat me te wachten staat.
Putu komtbij ons staan en drukt Komang geld in haar handen. Ze staat op en maakt een gebaar met het geld dat ze dat gaat geven en vraagt of ik haar wil volgen. Snel pak ik ook wat geld uit mijn buddysit. Door de poort van de muur betreden we de familie offerplaats. Eindelijk zie ik zo'n offerplaats van binnen. Een soort verboden terrein voor onbevoegden betreed ik nu in stijl. Al voel ik me meer een lompe Hollandse boerin, tussen de mooi opgemaakte, goed verzorgde en gracieuze dames. Ze hebben echt uitgepakt vandaag!

--Indeling binnenplaats (offerplaats): Het is een rechthoekig terrein. We betreden het terrein bij de ingang die bijna geheel rechts is. Links is er een verhoging met een tafel bedekts met manden met fruit, bloemen en wierrook. Er staat drinken en er liggen sieraden. Om de tafel hangen vrouwen, kinderen en een enkele man. Met de klok mee staat er daarvandaan zo'n 10 tempels, met elk zijn eigen betekenis/ geest. Ze staan opgesteld van de linkerkant en achterkant. Aan de rechterkant is er een verhoging met een grote tafel bezaaid met offers. Aan de achterkant staat nog zo'n offertafel. In het midden en aan de zijkant is het gebied vrij om tijdens de ceremonie te zitten. De tempels en offertafels zijn mooi bekleed met witte en gele doeken, het lijkt wel zijde. Over het zitgedeelte is ook een doek gespannen. Het geeft het geheel wel een vrolijke touch.--

We lopen naar een offertafel. Ik kijk mijn ogen uit. Het is bezaaid met offermanden, bloemen, sieraden, eten en ik hoor het geluid van kuikens.. Ja die worden ook aangeboden! Tussen alles door zie ik allemaal Rupiah flappen uitsteken. Het is niet weinig wat er ligt en dan staat er ook nog een box met sleuf. Hier doet Komang zorgvuldig haar flapje in, mijn flapje neemt ze ook aan en doneert het. Na wat handen geschut te hebben verlaten we rustig de offerplaats en gaan richting hangtafel.

Nog steeds geen idee wat me te wachten staat, neem ik ook plaats. De tijd verstrijkt, mijn grote ogen van nieuwsgierigheid gaan al bijna net zo hangen als de mensen om mij heen. Ik begrijp er niets van. Communiceren met anderen zit er ook niet meer in, want we hebben de dingen die we verstaanbaar konden overbrengen al gezegd. Kinderen zijn mijn vermaak. Snoepjes, gekke bekken trekken, geanimeerde selfies, YouTube, ook hier werkt het!  

Komang was naast haar dochtertje Tina (4jr) op de hangtafel gaan liggen.

In mezelf heb ik lol. 'Heb ik weer!' denk ik, 'Silte ceremonie. zachtjes praten, staren hangen en offeren. Nou ja doe maar relaxed mee, geen andere keus.. Oh het is al kwart voor 5! Kak.'

Putu komt bij de tafel staan, voorzichtig informeer ik naar hoe de ceremonie er verder uitziet. Hij moet lachen. De ceremonie moet nog beginnen, we wachten op de priester. Die zou hier 15:00 uur zijn!

De man kwam om 17:15 uur voorgereden in een dikke bak met geblindeerde ramen. Een deur wordt opengehouden en een kleine kromme man stapt uit met z'n gevolg van 3 man. 1 loopt voorop, priester en dan de andere 3 mannen met manden. Dames en heren van de familie springen verrukt op en onthalen de priester. De man betreed de tempeltuin en slaat linksaf naar de offertafel. Zijn gevolg ontdoet hem van zijn witte tabberd en wikkelt een grote doek met goede biesjes om zijn lijf en wordt in kleermakerszit op de tafel gedrapeerd.
De mensen gaan allemaal op de grond zitten voor hem en aan de zijkant. Ik zit rechts van hem. Naast mijn zat de zoon van Putu en Komang, Putu Alvin, Hij had de taak op zich genomen om mij te begeleiden en dat nam hij serieus. Zo lief en leuk.

De priester begon z'n gebed te jengelen en belletjes te rinkelen, ondertussen klinkt er hindoemuziek door de boxen en gepiep van kuikens uit manden. Verder kijkt iedereen strak voor zich uit en luistert aandachtig. Dat viel mij op toen ik ongeneerd het tafereel aanschouwen was wat links van mij plaatsvond bij en met de priester. Hij werd behangen met kettingen aan zijn rechter en linker oor en om zijn nek. Ringetje hier, belletje daar.. dit dat zus zo.. Prachtig hoor, maar wat een poespas!
Alvin wenkte mij dat ik naar voren moest kijken. Is ook zonde! Wordt de man helemaal versierd, ziet niemand hoe hij zit te shinen! 

De priester roept een aantal dames op die allemaal een item van zijn tafel halen en langs de tempels/ offerplaatsen gaan om iets te doen. Hetzij sprenkelen van kokoswater, het branden van wierook of wapperen met bladeren. Het heeft allemaal een functie en betekenis die ik niet weet. Ik kan je vertellen dat ik het een vermakelijk schouwspel vind. Alleen dat gezang van de gebeden en rinkelende muziek trek ik zo matig, dat ik bijna in trance wegzak. Enfin de dames hebben hun optreden gehad. Komang behoorde trouwens tot de gelukkige. Trots keek ik haar toe. Ik hoor bij haar!
De mannen zijn aan de beurt! Vanuit een kokosnoot wordt sap over palmbladeren gegoten en over het zittend publiek uitgeslagen. Handjes in de lucht, druppels vangen, uitwrijven over gezicht en haar. Hosanna!
Er volgde een gebed van de priester, met ik gelood de 10 geboden. Er werd in ieder geval afgeteld. Gaf mij een beetje houvast van hoe lang het nog ongeveer zou duren. Alvin tikte mij telkens aan en gaf aanwijzingen hoe ik mijn hoofd en handen moest houden en welke bloemblaadjes ik hoe moest vasthouden tussen mijn vingers. Minimaal drie kleuren. Na elk gebed met bloemetjes laat je die ergens. Achter je linker en rechter oor en over je haar. Dames krijgen aan het eind een steviger bloemetje en die wordt in de knot gestoken.  

We mogen gaan staan.

--Haleluja,Gelukkig! Ik wist al niet hoe ik zitten moest. Enkels doen pijn.. en wat duurt het lang.. en ik wil 10daagse stilte meditatie gaan doen? Hoe dan..--

Het is de beurt aan een paar mannen. Een man komt langs met een soort roe en slaat water over je uit. Een man komt langs met een kom water, waarin je je rechter hand nat maakt en daarmee de ander wast, een volgende man komt langs met kokoswater tikt 3x richting hart en gezicht, geeft 3x water in je handen wat je snel moet opdrinken en dan 3x in je haar. De laatste man komt langs met een kannetje natte rijst. Je plakt een beetje op je ademsappel, achter je oren en op je voorhoofd.

Als je denkt dat het klaar is, dan heb je het mis. De volume van de muziek krijgt nog een slinger, dames gaan met een bloemstukje/ offer in de hand dansen. Ondertussen verlaat de priester en zijn gevolg de ceremonie, inclusief de donaties -geld-.  Tot slot komen er mannen op de 'dansvloer' bij die een act opvoeren met verjagen en aanhalen. Heel lang daarna stopt dan eindelijk het gejengel Dames, heren en kinderen verlaten de offerplaats. De manden met eten worden verdeeld. Van Komang krijg ik ook fruit en snoep toegestopt.

Met een bijzondere ervaring rijker verlaat ik om 19:30 uur het terrein en ga naar huis. Waar het gelukkig rustig is en de Engelse les daardoor ook niet doorgaat! Het gejengel suist nog na in mijn hoofd en ga vroeg naar bed.

-- Inmiddels heb ik begrepen dat ceremonies geen toevalstreffer zijn als je die tegenkomt. Het lijkt elke dag wel ergens gaande te zijn. En dat klopt ook! Voor zo'n beetje elke scheet is er wel een geest of voorouder die geëerd moet worden. De meest vreemde tradities (in mijn ogen) houden ze erop na. Maar dat terzijde.--

Donderdag 19-10-17_Wakey wakey.. Ja we moeten om 7:00 uur op Saraswati zijn. Aan de ontbijttafel was ik me geestelijk aan het voorbereiden op de Engelse lessen. Barbara.zat er chill in.
Kevin die ook al wakker was schudde zijn lokken voor zijn slaperige ogen vandaan en zei cooltjes dat hij het ook wel wil zien en meegaat..

--#kwestievanleeftijd_#hetgaatevennietomjou #aapjeskijkendoejeinubud #hetisnietcool #indrukwekkend #voorwie?--

We rijden het schoolterrein op en er is een ceremonie gaande. Het duurt niet lang en alle verdwijnen hun leslokaal in. Puci onthaalt ons. Ze verontschuldig zich de Engelse les van de 2e klassers om 7:00 uur gaat niet door. Er is iets aan de hand. Haar les van 10:15 uur is naar dit uur verschoven. Dus met z'n 3en betreden we het lokaal. Barbara en Kevin stellen zich zelf aan de 6 leerlingen voor.

De les was wederom niet om aan te horen. Hetzelfde gedreun uit het boek, leerlingen die niet opletten en veel te laat binnenkomen en Puci die geen overwicht en idee heeft.
Ik heb een briefje geschreven met tips die kunnen bijdragen aan verbeteren van Engels van de leerlingen en tips voor de lessen. Puci bedankte me echt heel hartelijk, maar of ze er echt wat mee gaat doen? Ik denk het niet!
Barbara was het zat en ging voor de klas staan en vroeg de vertalingen van een aantal woorden. Laten we beginnen bij woordjes leren. Volgende week kom ik terug en dan moeten jullie dit rijtje met 11 woorden kennen...

--Werkelijkheid_Echter was Barbara de week erna op woensdag naar een veel leukere school geweest (cruise school), met jongens van haar leeftijd die wel al een beetje Engels kunnen en het willen verbeteren, dus Saraswati viel daarmee uit de boot en de overhoring heeft niet meer plaats gevonden en ik was ziek, maar dat lees je nog wel...-- 

Ons Peter Pan, --zoek Hans Teeuwen - Peter Pan--, Kevin, vond er echt geen hol aan, het is slecht. hij voegde zelf ook geen hol toe!

De middag stond er weer zwemles op het programma. 's Avonds zijn wij, de vrijwilligers naar een Lucky Karaoke gegaan in Negara. Je huurt dan een kamer per uur waar je gebruik kan maken van de karaokeset.
In de kamer wordt je bediend. Wij hadden een VIP kamer moeten huren, omdat die ook internationale muziek heeft. Het was zeker wel even grappig, ook om even totaal wat anders te doen. Maar mijn idee bij een karaokebar is rommeliger, gezelliger en drukker.

Vrijdag 20-10-2017_Geen bijzonderheden

Zaterdag 21-10-2017_ Wederom vroeg naar Saraswati gegaan en wederom was de lerares Engles er niet. Op zaterdag geeft Buk Surya les aan de 3e klas. De klas van Maya en Eni.
We liepen langs de lokalen. Uit hun klas riepen de meiden ons toe. Omdat Engels was uitgevallen, waren ze zelf huiswerk aan het maken. Ook aan deze klas stelden we ons voor en vroegen hun naam en leeftijd. Ook vanuit de 3e klas ontvingen wij lege dan wel vragende blikken terug! Misschien kunnen we helpen met huiswerk.

Eerste vraag... noem de volgorde van de spijsvertering.. 
Moet je even nogmaals nagaan dat deze kinderen niet eens weten wat de vraag "how old are you?" betekend, maar wel de the digestive system and how it works.. moeten kennen. Logisch! Hoewel een vraag ervoor weer heel erg makkelijk kan zijn met 'Wat staat er op afbeelding A?'.
We sloten het af met een paar woorden hangman. Maya vertaalde het geheel aan de klas. 10 punten voor haar!
Met een teleurgesteld gevoel verlaat ik het schoolterrein. Barbara ook alleen weet ik haar gevoel niet!

De middag wordt er spontaan een activiteit bedacht. We gaan naar Puncak JR. Dit is in de bergen, vlakbij. We hebben niet genoeg scooters dus we moeten weer bij elkaar achterop. Maya en ik gaan op mijn scooter. Maya rijdt (HAHAHA).
Barbara volgt ons. Uiteraard zijn we na 5 min de rest van de groep al kwijt.
Met zijn 3'n 2 scooters rijden we de berg op. De helling wordt steeds steiler en de scooter van Barbara heeft er haast de kracht niet meer voor.. En op een zeker moment helemaal niet meer. Maya reed met ons krachtige scooter de heuvel op, parkeerde hem op een plat stuk, rende terug naar Bar om samen de scooter aan te duwen naar boven. Ondertussen was ik afgestapt en gaan lopen en helpen met duwen. Waar Barbara en ik het niet meer zagen zitten, bleef Maya met een lach en zweetparel onvermoeibaar doorgaan. Het laatste stukje werden een stukje verder geholpen door een dorpeling. Zeker 1,5 later (het zou 25 min zijn...) bereiken we Puncak JR. Maya stapt van de scooter en stort zowat in. Niet heel gek. De anderen waren ook net aangekomen. Zij hadden een andere route.. een verkeerde! Zoals die scooterritjes gaan...
Het laatste stuk van de berg moet je oplopen, aan de rand zijn verschillende uitzichtpunten gemaakt. Echt adembenemend mooi. Het was 100% waard. 
Scooterrit terug ging voorspoedig, lekker de berg afglijden.

's Avonds zijn we met groep kids naar de Karaokebar gegaan. Dit keer was VIP niet nodig, omdat ze toch geen Engels kunnen zingen. Het was een gezellige boel!

Zondag 22-10-2017_HANGDAG en BBQ.
Er gebeurde maar weinig vandaag. Wel stond er een BBQ op het program. De heren hadden vissen gekocht op de markt. Met kokosnoten schors werd er vuur aangemaakt, de visjes werden schoongemaakt met olie en knoflook ingevet en tussen een rooster op het vuur gelegd. Een windje om het vuur aan te wakkeren werd gecreëerd d.m.v. ventilatoren. De visjes waren smaakvol. De bbq was geslaagd. Ik miste wel stokbrood, satésaus en salade.. Maar ja, we zijn in Azie. Dus gelukkig hebben we rijst, knoflook en chilipepers :-)!

Ik ga naar bed en bedenk me dat dit mijn laatste zondag in Pohsanten is en mijn laatste week dus bijna mijn eerste maand erop zit!
To do: Heel veel van genieten en opnemen.

Dikke ceremonie kus,

El